Familie opstellingen

Familie opstelling

Misschien herken je dat je in je leven steeds weer voor dezelfde uitdagingen wordt gesteld, tegen vergelijkbare problemen aanloopt of emoties met je meedraagt die je niet goed kunt begrijpen. Neem je werk bijvoorbeeld: soms hoef je maar één stapje te zetten om succes te pakken en het lukt je niet. In veel gevallen is een onbewuste loyaliteit aan je familie de reden waarom je wel of niet in staat bent om je op een bepaalde manier te gedragen. Soms overstijgen je problemen of klachten jouw individuele geschiedenis. Het kan zijn dat ze verbonden zijn met blokkades in je familiesysteem. In je familie kunnen allerlei dynamieken en verstrikkingen spelen die maken dat je niet de dingen doet die je zou willen doen, niet de keuzes maakt die je zou willen maken, ook al ben je volwassen. Dit kan een aanleiding zijn om vanuit een breder perspectief te gaan kijken. Met name wanneer je tegen hardnekkige persoonlijke problemen aanloopt, is het van belang om het grotere geheel in ogenschouw te nemen. Bij het werken met familieopstellingen wordt je persoonlijke problematiek in verband gebracht met je familiesysteem.

Wat is een familieopstelling?
Een familieopstelling is een intensieve, krachtige manier van werken en maakt patronen en onbewuste bindingen in het familiesysteem zichtbaar. Een opstelling richt zich vooral op de laag van de ziel. Het wil mensen bewust maken van hun loyaliteit aan hun familie van herkomst. Het uitgangspunt is dat mensen als kind -onbewust en uit liefde – de problemen van hun ouders of de familie op zich genomen hebben en dit kan hen moeilijkheden bezorgen in hun leven. Er wordt gekeken naar de invloed van de familieziel op het individu. Via een opstelling krijg je nieuwe inzichten over jezelf, je plek en de onderlinge verhoudingen binnen je familiesysteem. De opening of de oplossing komt vanuit de familie zelf. De begeleider of opsteller heeft vooral een dienende functie door de beweging van het familiesysteem waar te nemen en te benoemen. Het uitgangspunt is eerbied voor de plek van mensen binnen het grote geheel. Het accent ligt op het zoeken naar de onderliggende laag van liefde en verbinding. Mensen blijken in staat om hun gedrag te veranderen wanneer zij zich realiseren wat de functie is (geweest) van hun gedrag binnen hun familie. Het voor je ogen zien ontvouwen van een opstelling geeft krachtige beelden en herinneringen, die vaak lang blijven hangen en doorwerken bij alle aanwezigen: zowel bij de inbrenger, de representanten als ook bij de toeschouwers.

Hoe verloopt een familieopstelling?
De opsteller nodigt de deelnemer uit, stelt een aantal vragen om het thema te verhelderen. Het is niet nodig om je thema precies te kunnen verwoorden. In familieopstellingen ligt de focus niet op je psychologische relatie met anderen in het systeem. Dat is weliswaar belangrijk in jouw leven, maar heeft geen invloed op wat wordt verstaan onder de systemische werking. Wat systemisch wel van invloed is, zijn feitelijke gebeurtenissen als vroeg gestorven kinderen, verstoten familieleden en taboes als incest of misdaad. Nadat de vraag duidelijk is, bepaalt de opsteller wie of wat uit het betreffende familiesysteem wordt opgesteld. Een opstelling kun je zien als een levende familiefoto. Er wordt een ruimtelijke voorstelling gemaakt van je familie. Dit kan bijvoorbeeld het gezin van herkomst zijn, maar er kan ook gekeken worden naar jezelf in je huidige relatie (en je eventuele kinderen). Ook meer abstracte thema’s rond ziekte, leven en dood, dader en slachtoffer kunnen opgesteld worden. In een opstelling wordt gewerkt met representanten. Zij vertegenwoordigen iets of iemand uit jouw systeem. Dat kan een familielid zijn, of jezelf, maar ook bijvoorbeeld een belangrijk thema als leiderschap, geloof, of een geboorteland.

De cliënt plaatst de representanten volgens zijn gevoel in de ruimte, in een bepaalde positie ten opzichte van elkaar. Dit innerlijke beeld van de cliënt is de start van de opstelling. Vanaf dat moment gaat de cliënt zitten en kijkt naar wat er in de opstelling zichtbaar wordt. De opsteller gaat op zoek naar een beweging die een positieve uitwerking heeft op de cliënt en op het gehele systeem. Het bijzondere is dat de representanten toegang blijken te krijgen tot dezelfde gevoelens, krachten en verhoudingen als degene die zij representeren. Daardoor worden de verborgen dynamieken zichtbaar. De opsteller stelt vragen aan de representanten en laat ze verschillende plekken in de ruimte innemen, waardoor de dynamieken veranderen. Er ontvouwt zich een nieuw beeld waar een ieder zijn of haar juiste plek binnen het systeem (her)vindt. Door de cliënt bepaalde zinnen te laten uitspreken, ontstaat er een andere ervaring en een nieuwe innerlijke beleving: soms groeit er aanvaarding van hoe het is, vaak wordt er een nieuwe ingang gevonden om op een andere manier in het leven te gaan staan. Wanneer een juiste plek voor alle leden uit het systeem is gevonden, kan de cliënt (wanneer hij of zij daar klaar voor is) zelf in de opstelling gaan staan en zijn eigen plaats binnen het systeem innemen. Een familieopstelling bewerkstelligt dat het systeem opnieuw wordt ‘geordend’, zodat iedereen - energetisch - de juiste plaats weer kan innemen en er weer balans komt in het systeem. Wat zich in het familiesysteem afspeelt, kan niet worden bedacht. Het laat zichzelf zien. De opsteller werkt vanuit een fenomenologische waarneming, wat letterlijk betekent ‘de verschijnselen laten spreken’.

Voor wie is een familieopstelling geschikt?
Opstellingen kunnen verhelderende en bevrijdende inzichten geven voor iedereen die worstelt met vragen over levensthema’s, over gezondheid en ziekte, over relaties met een partner, met ouders, broers of zussen en met kinderen, over patronen die steeds terugkomen, over een diep onverklaarbaar verdriet of het steeds vastlopen in dezelfde problemen. Opstellingen helpen vooral met die vragen of thema’s, die je al langer bezig houden en op een of andere manier niet heel veel verder mee komt.

Voorbeeldvragen zijn:
• Hoe vind ik meer rust in mezelf?
• Hoe komt het dat ik steeds tegen dezelfde problemen/emoties aanloop?
• Wat is er voor nodig om helemaal in mijn kracht te gaan staan?
• Wat houdt mij tegen om mijn eigen leven vorm te geven?
• Ik wil graag meer vanuit mijn hart leven. Hoe verbind ik hoofd, hart en buik?